3+ điều quan trọng cần biết về THUỐC KÍCH SỮA cho mẹ
Vì nhiều lý do, nhiều bà mẹ không thể có đủ lượng sữa cần thiết cho con. Sau đây, hãy cùng tìm hiểu về các loại thuốc kích sữa an toàn để các mẹ có thể an tâm sử dụng và chăm con tốt hơn nhé.
1. Hiểu về thuốc kích sữa cho mẹ
1.1 Thuốc kích sữa là gì?
Về cơ bản, thuốc kích sữa là những loại thuốc có chức năng kích thích tăng tiết prolactin giúp sản xuất sữa và oxytocin giúp giải phóng sữa để cơ thể mẹ sản sinh ra sữa tốt hơn.
- Loại thuốc này dành cho những bà mẹ bị ít sữa (chủ yếu do thiếu hormone prolactin và oxytocin) hoặc có lượng sữa đang giảm, không đủ cho con bú.
- Nhiều loại thuốc kích sữa mẹ hoạt động trên cơ chế cạnh tranh hoặc ngăn chặn giải phóng dopamine – chất ức chế prolactin. Như vậy, khi ngăn chặn giải phóng chất này sẽ giúp tăng giải phóng prolactin từ tuyến yên, kích thích phản xạ tiết sữa mẹ, từ đó giúp sữa mẹ tiết ra nhiều hơn.
1.2 Các loại thuốc kích sữa mẹ hiện nay
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc kích sữa khác nhau. Các mẹ nên tìm hiểu kĩ về thuốc kích sữa để sử dụng an toàn cho cả mẹ và bé.
Thuốc tây
Thuốc tây là một dạng thuốc tiện dụng và không quá phức tạp khi sử dụng, nên được nhiều người lựa chọn. Một số loại thuốc kích sữa cho mẹ thường được dùng như:
Domperidone dùng để điều trị đầy hơi mãn tính sau ăn, viêm thực quản trào ngược và buồn nôn.
- Chức năng: Có tác dụng đối kháng dopamine và làm tăng nồng độ prolactin trong máu giúp tăng tiết sữa.
- Tác dụng phụ: Các nghiên cứu chứng minh sử dụng Domperidone trong thời gian ngắn hạn rất an toàn. Tuy nhiên, nếu dùng trong thời gian lâu thì cần phải nghiên cứu thêm.
Đây là thuốc điều trị các triệu chứng dạ dày, trào ngược thực quản, hay dự phòng buồn nôn hoặc nôn sau phẫu thuật.
- Chức năng: Ngăn chặn sự giải phóng dopamine ở hệ thần kinh trung ương, từ đó làm tăng nồng độ prolactin trong máu, giúp tăng bài tiết sữa.
- Tác dụng phụ: Khi dùng quá liều, Metoclopramide có thể gây các biểu hiện ngoại tháp như run chân tay, rối loạn vận động và trương lực.
Loại thuốc này dùng để điều trị bệnh tâm thần phân liệt, là một dạng thuốc an thần.
- Chức năng: Có tác dụng làm tăng tiết sữa do phong bế dopamine giúp tăng prolactin trong máu từ đó tăng lượng sữa của mẹ.
- Tác dụng phụ: Mẹ bị dị ứng thuốc (phát ban da, thở khò khè, tức ngực, bị kích động) hoặc khiến các bà mẹ tăng cân…
Đây cũng là một loại thuốc điều trị các rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, rối loạn hành vi ở trẻ.
- Chức năng: Ngăn chặn giải phóng dopamine, kích thích giải phóng prolactin, tăng khả năng sản sinh sữa của mẹ.
- Tác dụng phụ: Dị ứng ở mẹ: phát ban khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi, họng hoặc mẹ sẽ cảm thấy buồn ngủ, vú to căng cứng…
Oxytocin
Đây là thuốc được dùng để kích thích dạ non hoặc tăng co bóp tử cung trong quá trình sinh nở và để kiểm soát chảy máu sau khi sinh con.
- Chức năng: Oxytocin giúp kích thích sản sinh ra sữa sau khi sinh con. Các nghiên cứu cho thấy, oxytocin xịt mũi giúp tăng 3-5 lần lượng sữa của các bà mẹ đẻ con so và tăng 2 lần lượng sữa ở các bà mẹ đẻ con dạ, thành phần của sữa không bị thay đổi đáng kể.
- Tác dụng phụ: Vì chưa được nghiên cứu nhiều nên loại thuốc này vẫn bị hạn chế sử dụng.
Thuốc lợi sữa Đông y
Những bài thuốc Đông y tuy không có tác dụng nhanh như thuốc tây song lại không có nhiều tác dụng phụ. Ngoài chức năng chính là kích thích tiết sữa còn giúp bồi bổ sức khỏe cho mẹ, an toàn cho cả mẹ và bé nên được khá nhiều người sử dụng. Dưới đây là một số bài thuốc kích lợi sữa Đông y dễ làm mà bạn có thể tham khảo.
Bài thuốc 1: Chân giò lợn hầm lạc
Công dụng: Tăng tiết sữa, bồi bổ sức khỏe, chống lão hóa.
Mẹ ăn chân giò hầm lạc thì sữa về như suối chảy
Nguyên liệu
- Móng giò heo: 2 cái móng giò heo.
- Đậu phộng: 200g.
- Gia vị và gừng tươi.
- Cà rốt: 1-2 củ.
- Gạo nếp: 1 nắm nhỏ (nếu bạn muốn).
Cách làm
- Bước 1: Làm sạch móng giò, chặt thành miếng, làm sạch cà rốt.
- Bước 2: Cho móng giò vào hầm chung với đậu phộng, cà rốt. Có thể bỏ thêm nắm gạo nếu bạn thích.
- Bước 3: Ninh thật nhừ và sử dụng trong ngày.
Bài thuốc 2: Thông thảo hầm với chân giò
Công dụng: Thông thảo có tác dụng chữa những bệnh phù nề, không ra sữa. Kết hợp với chân giò sẽ giúp mẹ lợi sữa rất tốt. Bài thuốc này bạn có thể dùng thường xuyên, vừa lợi sữa vừa tốt cho sức khỏe.
Canh móng giò hầm thông thảo
Nguyên liệu
- Móng giò: 2 cái
- Thông thảo: 6g
- Gừng tươi: 10g
- Gia vị vừa đủ
- Hành hoa
Cách làm
- Bước 1: Móng giò rửa sạch, cạo hết lông; rửa sạch thông thảo, hành hoa.
- Bước 2: Hành hoa 3 nhánh cùng với thông thảo cho vào túi lọc, buộc kĩ.
- Bước 3: Cho tất cả vào nồi, đổ nước, nêm gia vị, rồi hầm nhừ.
- Bước 4: Bỏ bã thuốc, ăn thịt, uống nước hầm.
Bài thuốc 3: Chữa ít sữa bằng vừng đen và gạo tẻ
Công dụng: Lợi sữa, nhuận tràng, thích hợp với những sản phụ sau khi sinh bị huyết hư, táo bón, ít sữa.
Nguyên liệu
- Vừng đen: 30gr
- Gạo tẻ: 50gr
Cách làm: Vừng đen giã nhỏ cùng với gạo tẻ rồi đem nấu cháo cho sản phụ dùng.
Bài thuốc 4: Chữa ít sữa từ chân dê
Công dụng: Lợi sữa, bồi bổ cơ thể.
Thịt dê giúp bổ huyết, bổ gan, sáng mắt cùng lạc tạo nên món ăn lợi sữa hiệu quả cho mẹ sinh mổ
Nguyên liệu
- Chân dê
- Gạo nếp
- Thông thảo: 10gr
- Hạt sen: 20gr
- Ý dĩ: 15-20gr
Cách làm
- Bước 1: Chân dê lấy từ móng lên khoảng 10 -15 cm, đốt sạch lông, đập bỏ móng.
- Bước 2: Đem chân dê hầm chung với gạo nếp, thông thảo, hạt sen và ý dĩ.
- Bước 3: Hầm nhừ rồi cho sản phụ dùng.
Bài thuốc 5: Thịt dê hầm với đương quy và gừng tươi
Công dụng: Lợi sữa cho mẹ, bồi bổ cơ thể.
Nguyên liệu
- Đương quy: 100g
- Gừng tươi: 5 lát
- Thịt dê: 200g
- Hành hoa
Cách làm
- Bước 1: Thịt dê rửa sạch, thái miếng
- Bước 2: Cho thịt dê vào hầm cùng đương quy, gừng tươi, hành hoa. Hầm nhừ, thêm gia vị vừa đủ
- Bước 3: Ăn thịt, uống nước hầm (có thể chia thành nhiều bữa)
Thuốc Nam lợi sữa
Ngoài thuốc Tây y và Đông y thì thuốc Nam cũng là một trong những phương cách giúp các bà mẹ lợi sữa, giúp nguồn sữa dồi dào sau khi sinh.
Nước lá chè vằng
Trong nhựa cây chè vằng chứa hoạt chất glycosid đắng và terpenoid giúp tăng tiết sữa cho mẹ. Ngoài ra trong chè vằng có chứa nhiều hoạt chất flavonoid và alkaloid có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau và giúp vết thương nhanh lành.
Mẹo để có nhiều sữa sau sinh bằng lá chè vằng
Cách pha
- Cách 1: Chè vằng khô thì dùng khoảng 30-50g đun với 1,5 lít nước cho sôi tầm 5 phút rồi chắt lấy nước uống.
- Cách 2: Chè vằng dạng túi lọc thì mỗi ngày bạn có thể sử dụng 3-4 gói chè vằng dạng túi lọc pha với 1 lít nước sôi để sử dụng trong ngày.
- Cách 3: Dạng cao chè vằng. Bạn chỉ cần lấy nửa miếng cao (khoảng 10g) cho vào 1 lít nước sôi, khuấy đều cho tan hết rồi để nguội uống.
Lưu ý: Với những bà mẹ sau khi sinh, muốn uống để lợi sữa thì nên dùng thường xuyên, và tốt nhất là nên uống khi còn nóng.
Thuốc nam lợi sữa với thông thảo, đinh lăng
Công dụng: Lợi sữa, chữa tắc tia sữa.
Cách làm: Chuẩn bị 20 – 30g lá Đinh lăng, 12g Thông thảo, 6g Cam thảo dây. Cho vào nồi cùng 500ml nước sắc lấy 2/3 nước chia làm 2 – 3 phần uống trong ngày có tác dụng thông huyết, lợi sữa.
Bài thuốc lợi sữa từ hạt bí đao
Công dụng: Lợi sữa, thanh lọc, làm mát cơ thể.
Cách làm: Lấy 15g hạt Bí đao đã tách vỏ giã nhỏ rồi đem pha với nước sôi. Nên chia thành 3 phần uống vào sáng, trưa, tối lúc bụng đang đói và uống liên tục trong 3 ngày giúp lợi sữa hơn.
Nước lá đinh lăng
Lá đinh lăng giúp mẹ giảm cân sau sinh
Công dụng: Đinh Lăng là cây lợi sữa rất tốt. Dùng rễ và lá cây để bồi bổ cơ thể phụ nữ sau sinh, chữa tắc tia sữa và làm đồ uống lợi sữa.
Cách làm: Lấy 30 – 40 g rễ Đinh Lăng sắc với 500ml nước, đun đến khi còn 250ml thì nhấc ra uống nước khi còn ấm.
Lưu ý: Trong rễ Đinh Lăng có thành phần Saponin – chất có thể gây vỡ hồng cầu. Do vậy, các mẹ không nên tự ý dùng liều cao. Dùng quá liều sẽ gây tiêu chảy, mệt mỏi và nôn mửa.
Thuốc nam lợi sữa từ Bồ công anh
Công dụng: Lá bồ công anh khi bạn đun uống giúp thông sữa và nhiều sữa, làm mát cơ thể giúp cơ thể, không bị nóng trong cơ thể rất tốt cho các mẹ sau sinh. Ngoài ra nó còn giúp hạ sốt nhanh chóng khi bạn bị tắc tia sữa trong vòng từ 1h-2h đồng hồ.
Cách làm: Chuẩn bị 15g quả Sộp, 25g Bồ công anh, 10g lá Mua. Đem tất cả rửa sạch, nấu lên rồi lấy nước chia làm 3 lần uống trong ngày. Cần dùng liên tục 1 đợt 3 – 5 ngày để có tác dụng tốt nhất.
So sánh giữa 3 loại thuốc
Điểm chung: Cả ba loại thuốc trên đều có chức năng chung là thuốc kích sữa cho mẹ, giúp cho các bà mẹ bị thiếu sữa, mất sữa có thể có được lượng sữa dồi dào để cung cấp đủ dưỡng chất cho con.
Điểm khác biệt: Mỗi loại thuốc tuy đều có công dụng là thuốc kích lợi sữa nhưng mỗi loại lại có thời gian tác dụng thuốc khác nhau, tác dụng phụ khác nhau. Đó cũng chính là những ưu – nhược điểm riêng của từng loại thuốc.
| Thuốc tây | Thuốc Đông y | Thuốc Nam | |
| Ưu điểm |
|
|
|
| Nhược điểm |
|
|
|
2. Lưu ý khi uống thuốc kích sữa mẹ
Thuốc kích sữa được sử dụng để kích thích sữa, tăng lượng sữa của mẹ nhằm mục đích cung cấp đủ sữa cho con bú. Tuy nhiên, trong quá trình dùng thuốc kích sữa các bà mẹ cũng cần hết sức lưu ý để giữ được sức khỏe cho mình và cả con trẻ.
Một vài lưu ý đặc biệt mà các bà mẹ nên nhớ như sau:
- Nên để ý thời gian uống thuốc và thời gian cho con bú. Thông thường, các bà mẹ nên uống thuốc kích sữa trước 30 phút khi cho con bú.
- Không nên sử dụng thuốc bừa bãi mà cần có hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là đối với những thuốc kích sữa cho mẹ là thuốc tây.
- Trong quá trình sử dụng nếu cảm thấy cơ thể mình khó chịu, nhất là có triệu chứng áp xe vú thì nên dừng lại và đi khám để không ảnh hưởng tới sức khỏe.
- Trong mỗi loại thuốc đều có hướng dẫn và liều lượng, các bà mẹ nên chú ý dùng đúng, không nên vội vã dùng tăng liều sẽ gây nên những hậu quả không đáng có.
Ngoài những thuốc kích sữa cho mẹ nói trên, các bà mẹ cũng nên để ý đến chế độ ăn uống và nghỉ ngơi để có được chất lượng sữa tốt nhất dành cho con mình.
***Lưu ý: Nội dung trong bài chỉ mang tính chất tham khảo. Các mẹ nên đi khám bác sĩ để có tư vấn chính xác nhất khi sử dụng thuốc kích sữa.
Với thông tin về thuốc kích sữa, cả về Tây y, Đông y lẫn Nam y trên đây, hy vọng các mẹ sẽ có được lựa chọn phù hợp và hiệu quả cho bản thân. Chúc các mẹ thành công gọi sữa về nhiều!
- Nguyên phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia.
- Chủ tịch Hội đồng khoa học của Viện Dinh dưỡng Quốc gia.
- Năm 2013: PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nhận giải thưởng “Đánh giá hiệu quả can thiệp về dinh dưỡng và luyện tập để giảm thừa cân, béo phì ở người trưởng thành” hợp tác cùng Đại học Nhật Bản.
- Năm 2014: PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nhận giải thưởng “Đánh giá hiệu quả chế độ ăn cho bệnh nhân trước và sau phẫu thuật tại bệnh viện Bạch Mai” hợp tác cùng Đại học Boston, Mỹ.
